شرح چهل حديث پيرامون حضرت مهدي (عج)(قسمت نهم)

حديث بيست و يكم:
(دعا براى تعجيل فرج)
(أَكْثِرُوا الدُّعاءَ بِتَعْجيلِ الْفَرَجِ، فإِنَّ ذلِكَ فَرَجُكُمْ)[1]
براى شتاب در گشايش حقيقى و كامل، بسيار دعا كنيد; زيرا، همانا، فَرَج شما در آن است.
شرح
اين كلام از جمله مطالبى است كه حضرت مهدى(عليه السلام) در جواب سؤال هاى اسحاق بن يعقوب بيان كرده اند. در اين روايت، امام(عليه السلام)به زياد دعا كردن براى تعجيل فَرَج فرمان مى دهند. اين فرمان حضرت، اهميّت مطلب را مى رساند; زيرا فَرَجْ و گشايش شيعيان از تمام گرفتارى ها و فتنه ها، در سايه ى ظهور حضرت(عليه السلام)محقق مى گردد; و تا زمانى كه حضرت(عليه السلام) در غيبت به سر مى برد، شيعه نيز تحت فشار و ظلم و تعدّى حاكمانِ ظالم و جائر است.
در اين حديث نكاتى است كه به آن ها اشاره مى كنيم:
1. براى شيعيان فَرَجى است و آنان از شكنجه و اذيّت و آزار و تهمت رهايى خواهند يافت. آن روز طلايى خواهد رسيد و آنان در سايه ى حكومت آقا و مولايشان در آرامش و رفاه و معنويت زندگى خواهند كرد.
2. فرج امام زمان مورد «بداء» واقع مى شود; و به تعبير ديگر، قابل تأخير يا تعجيل است و يكى از عوامل تعجيل در فرج آن حضرت، دعا است. مى دانيم كه دعا بدون درخواست قلبى و زمينه سازى براى تحقّق آن، مؤثر نخواهد بود. انسان بايد با زبان و قلب بطلبد، و در عمل نيز زمينه ساز خواسته ى خود باشد.
حديث بيست و دوم:
(مراعات شيعه)
(إِنّا غَيْرُ مُهْمِلينَ لِمُراعاتِكُمْ، وَلا ناسينَ لِذَكْرِكُمْ، وَلَوْلا ذلِكَ لَنَزَلَ بِكُمُ الَّلأْواءُ وَاصْطَلَمَكُمُ الاَْعْداءُ)[2]
ما در رسيدگى و سرپرستى شما كوتاهى و اهمال نكرده و ياد شما را از خاطر نبرده ايم كه اگر جز اين بود، دشوارى ها و مصيبت ها بر شما فرود مى آمد و دشمنان، شما را ريشه كن مى نمودند.
شرح حديث
حضرت(عليه السلام) دو توقيع براى شيخ مفيد(رحمه الله) صادر فرموده است. در توقيع اول، حضرت به شيعيان خود اين بشارت را مى دهد كه شما، دائماً، تحت نظر و مراعات ما هستيد و هرگز فراموش نمى شويد; از اين رو، از خطر دشمنان در امانيد. شيعه به سبب ظلم ستيزى و پيروى از حق و حقيقت، دائماً، مورد تعرّض حكّام جور و معاندان و مخالفان بوده است; لذا، به كسى نياز دارد كه در سختى ها و گرفتارى ها او را يارى كند و از نابودى نجاتش دهد. در اين توقيع، حضرت(عليه السلام) اين بشارت را به شيعه مى دهد كه با وجود غايب بودنم، شما را حمايت مى كنم و هرگز نمى گذارم نقشه ى دشمنان حق و حقيقت به ثمر نشيند و مذهب شيعه و شيعيان نابود شوند. گره گشايى هايى كه حضرت در طول دوران امامت خويش انجام داده، نمونه هايى رسا براى صحت وعده ى حضرت است.
حديث بيست و سوم:
(دفع بلا از شيعه)
(أَنَا خاتَمُ الاَْوْصِياءِ، وَبي يَدْفَعُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ الْبَلاءَ عَنْ أَهْلي وَشيعَتي)[3]
من، خاتم اوصيايم. خداوند، به سبب من، بلا را از اهل و شيعيانم دفع مى كند.
شرح حديث
اين حديث شريف را شيخ صدوق و شيخ طوسى(رحمهما الله) از ابونصر خادم نقل كرده اند. ابونصر مى گويد:
بعد از آن كه به خدمت آن حضرت رسيدم، فرمود: «آيا مرا مى شناسى؟» عرض كردم: «بلى.» فرمود: «من كيستم؟» عرض كردم: «تو آقاى من و فرزند آقاى منى.» حضرت فرمود: «من از تو اين سؤال را نپرسيدم!» عرض كردم: «خدا مرا فداى تو گرداند! حال خود را، براى من شرح كن.» حضرت فرمود: «من، خاتم اوصيا هستم. خداوند، به سبب من، بلا را از اهل و شيعيانم دفع مى كند.
در اين قسمت از حديث، حضرت(عليه السلام) به دو نكته اشاره كرده اند:
1. آن حضرت خاتم اوصياست و وصايت و امامت، به وجود ايشان ختم شده است. ممكن است منظور از وصايت در اين جا، وصايتى باشد كه از فرزند حضرت آدم(عليه السلام)، هابيل يا شيث شروع و به امام زمان(عليه السلام)ختم شده است و نيز ممكن است مراد از «خاتميت در وصايت» در قبال وصايتى باشد كه از على ابن ابى طالب(عليه السلام) شروع شده است. در هر صورت، پس از ايشان، هيچ امامى نخواهد بود و هركس ادعاى امامت كند، باطل، و مدعى آن دروغ گو است.
2. شيعيان حضرت، در طول تاريخ، گرفتار انواع بلاها و مصايب خواهند شد. امام زمان(عليه السلام) در اين حديث شريف مى فرمايد:
تنها به سبب من است كه خداوند اهل بيت و شيعيانم را از گرفتارى و بلاها نجات خواهد داد.
اين كلام دو احتمال دارد:
الف) مراد حضرت، عصر غيبت باشد; در اين صورت، منظور اين است كه شيعيان، در دوران غيبت، تنها با توسّل به حضرت مى توانند گرفتارى ها را از خود دفع كنند.
حضرت(عليه السلام) در توقيع خود به شيخ مفيد(رحمه الله) فرمود:
ما در سرپرستى شما كوتاهى و اهمال نكرده و ياد شما را از خاطر نبرده ايم كه اگر جز اين بود، دشوارى ها و مصيبت ها بر شما فرود مى آمد و دشمنان، شما را ريشه كن مى نمودند.[4]
ب) مراد حضرت، عصر ظهور باشد; در اين صورت، مقصود اين است كه خداوند متعال با ظهور حضرت و غلبه اش بر تمام ظالمان، بلاها و مصايب را از اهل و شيعيانش دور مى كند.
جمع بين اين دو احتمال نيز ممكن است; به اين معنا كه حضرت(عليه السلام)هم در غيبت و هم هنگام ظهور خويش گرفتارى را از شيعيان دور مى سازد.