بعضی از احکام حج (از نظر آیت الله تبریزی) – قسمت پنجم:

بعضی از احکام حج (از نظر آیت الله تبریزی) – قسمت پنجم:
مـسـالـه 270 - وقـوف در عرفات بايستى از روى اختيارباشد, پس اگر در مجموع وقت , خواب يا بيهوش باشد,وقوفى نكرده است .
مـسـاله 271 - وقوف در عرفات براى شخص مختار بنابراحتياط از اول ظهر روز نهم ذى الحجه تا غروب است ,واظهر اين است كه مى تواند تا يك ساعت بعد از ظهروقوف را تاخير نمايد, يعنى از يك سـاعت بعد از ظهروقوف نمايد, ووقوف در تمام اين وقت هرچند واجب است وتركش گناه است , ولى از اركان حج نيست , به اين معنى كه اگر كسى مقدارى از اين وقت را وقوف نكندحجش فاسد نـخـواهـد شـد, بـلـى اگر وقوف را اصلا از روى اختيار ترك نمايد حجش فاسد خواهد بود وآنچه ركن است وقوف فى الجمله است .
مـسـالـه 272 - كـسـى كه بجهت فراموشى يا نادانى يا عذرموجه ديگر وقوف اختيارى (از ظهر تا غروب ) را درك ننمايد, وقوف اضطرارى (مقدارى از شب عيد) بر او لازم است وبا اين وقوف حجش صحيح خواهد بود, واگر اين وقوف را عمدا ترك نمايد حجش فاسد مى شود.
مساله 273 - كوچ كردن از عرفات پيش از غروب آفتاب با علم وعمد, حرام است , ولى حج را فاسد نمى كند,وكسى كه كوچ كرد وپشيمان شده وبرگشت چيزى بر اونيست , واگر برنگشت بايد يك شـتـر كفاره بدهد ودر منى آن را بكشد, وچنانچه نتواند يك شتر كفاره بدهد بايدهجده روز روزه بـگـيـرد وبـنـابـر احتياط پى در پى ومتوالى باشد. واين حكم نسبت به كسى كه از روى فراموشى يـاندانستن حكم , كوچ كند نيز جارى است يعنى اگر يادش آمد يا حكم را دانست بايد برگردد كه اگر برنگشت بنابراحتياط بايد يك شتر كفاره بدهد واگر نتوانست هجده روز روزه بگيرد.
مساله 274 - اگر ماه نزد قاضى اهل سنت ثابت شد وبرطبق آن حكم نمود ونزد شيعه ثابت نشد, دو صورت دارد: اول : آنكه احتمال برود كه حكم او مطابق واقع است , كه در اين صورت پيروى از آنها ووقوف با آنها وتـرتيب جميع آثار ثبوت ماه كه راجع به اعمال حج است واجب مى شود, وبنابر اظهر همين مقدار در حـج كافى است ,وكسى كه مخالفت تقيه نموده وبگويد احتياط در مخالفت آنها است فعل حرام بـجا آورده ووقوفش فاسد خواهدبود, وخلاصه آنكه پيروى از حاكم سنى به جهت تقيه واجب است وبـا تـقيه حج صحيح است واحتياط در اينجامشروعيت ندارد, بخصوص كه بيم تلف نفس ومانند آن باشد كه در زمان ما اين اتفاق مى افتد.
دوم : آنكه علم به خلاف فرض شود, كه انسان بداندروزى كه به حكم قاضى روز عرفه (نهم ) است , واقـعـا روزترويه وهشتم باشد, كه در اين صورت وقوف با آنها كافى نخواهد بود, ودر اين حال اگر مـكـلـف تـمكن از عمل به وظيفه را داشته باشد ولو به وقوف اضطرارى در مزدلفه بدون محذور, حـتـى مـحـذور مـخـالـفـت تقيه , بايد عمل به وظيفه نمايد, ودر غير اين صورت حجش بدل به عـمـره مفرده شده وحجى نخواهد داشت , وچنانچه استطاعتش از همين سال بوده وبراى سالهاى بـعد باقى نخواهد ماند,وجوب حج از او ساقط خواهد بود, مگر اينكه استطاعت تازه اى پيدا كند كه در ايـن صورت دوباره حج مى نمايد,وممكن است در صورت دوم چاره كند باينكه در روزعيد آنها (روز نهم واقعا) از طريق منى به مكه برگرددوبعد از راه عرفات ومشعر به منى برود به نحوى كه قـبـل ازغـروب وقـوف در عرفات بنمايد ولو آنا ما (ولو يك لحظه ) ودر حال حركت , وبهمين نحو وقوف در مشعر رادر شب درك كند وبعد براى اعمال به منى برود.
3 - وقوف در مزدلفه
واجب سوم از واجبات حج تمتع , وقوف در مزدلفه است با قصد قربت , ومزدلفه اسم مكانى است به آن ((مـشعرالحرام )) نيز گفته مى شود, وحدود آن از ((مازمين )) تا((حياض )) و((وادى محسر)) اسـت كه در آنها نبايد وقوف نمود مگر در ازدحام وتنگى وقت كه به مازمين (دو راه تنگ وباريك ) بايد بالا رفت .
مساله 275 - هرگاه حاجى از عرفات كوچ كرد احتياطاين است كه شب عيد را در مزدلفه بيتوته كند, هرچندوجوب بيتوته ثابت نشده است .
مـساله 276 - وقوف در مزدلفه از طلوع فجر تا طلوع آفتاب روز عيد قربان واجب است , ولى آنچه ركـن اسـت ,وقـوف مـخـتصر است كه اگر مقدارى بين الطلوعين وقوف نموده وعمدا كوچ كند حجش صحيح است , اگرچه فعل حرامى بجا آورده است .
مساله 277 - كسى كه وقوف بين الطلوعين مزدلفه رااصلا ترك نمايد, حجش باطل وفاسد خواهد بود, وزنان وكودكان واشخاص ضعيف مانند پيرمردان وبيماران وشخصى كه از دشمن مى ترسد, از اين حكم مستثنى هستند وبراى اينها جايز است شب عيد مقدارى وقوف نموده وقبل از طلوع فجر بسوى منى كوچ كنند.
مساله 278 - كسى كه شب عيد را در مزدلفه وقوف نموده واز جهت ندانستن مساله قبل از طلوع فجر كوچ نمايد, حجش بنابر اظهر صحيح است ويك گوسفند بايدكفاره بدهد.
مـسـالـه 279 - كـسى كه از روى فراموشى يا عذر ديگرى نتواند بين الطلوعين در مزدلفه وقوف اخـتـيـارى را بـنمايد,وقوف اضطرارى (بودن مختصر بعد از طلوع آفتاب تاظهر روز عيد) كافى است , واگر آن را عمدا ترك كندحجش فاسد خواهد شد.
درك وقوفين
دانسته شد كه هريك از وقوف عرفات ووقوف مزدلفه دوقسم است : اختيارى واضطرارى , وهرگاه مكلف وقوف اختيارى هريك را درك نمايد كه عملش صحيح است ,ودر صورتى كه درك نكند چند صورت خواهد داشت كه هر صورتى حكمى دارد: اول : آنكه هيچيك از وقوفهاى اختيارى واضطرارى رادرك نكند, كه در اين صورت حجش باطل , ولازم است باهمان احرام حج , عمره مفرده بجا آورد, وواجب است درصورتى كه استطاعتش باقى يا حج از سالهاى پيش برذمه اش مستقر باشد, سال بعد حج نمايد.
دوم : آنكه وقوف اختيارى عرفات واضطرارى مزدلفه رادرك نمايد.
سـوم : آنكه وقوف اضطرارى عرفات واختيارى مزدلفه رادرك نمايد, كه در اين دو صورت حجش بى اشكال صحيح است .
چهارم : آنكه وقوف اضطرارى هريك از عرفات ومزدلفه را درك نمايد, كه اظهر در اين صورت اين اسـت كـه حـجش صحيح باشد, گرچه احوط در صورتى كه شرايطوجوب حج باقى يا حج قبلا بر ذمه اش مستقر شده باشد,اين است كه در سال آينده حج بجا آورد.
پـنـجـم : آنـكه فقط وقوف اختيارى در مزدلفه را درك كند,كه در اين صورت نيز حجش صحيح است .
شـشـم : آنـكـه فـقط وقوف اضطرارى مزدلفه را درك كند, كه در اين صورت بعيد نيست حجش صـحيح باشد, ولى احتياط اين است باقى اعمال را به قصد فراغ ذمه از آنچه به او تعلق گرفته چه عمره مفرده وچه حج بجا آورده ودرسال بعد حج را اعاده نمايد.
هـفـتـم : آنكه فقط وقوف اختيارى عرفات را درك نمايد, كه اظهر در اين صورت باطل بودن حج وانـقـلاب آن بـه عمره مفرده است مگر آنكه شب , وقوف در مزدلفه بنمايد وازروى جهل به مساله قبل از فجر از آنجا افاضه (كوچ ) كندچنانكه قبلا گذشت , ولى در صورت امكان بازگشت ,اگرچه تـا ظهر روز عيد باشد واجب است برگردد وقدرى در مزدلفه توقف نمايد, وچنانچه ممكن نباشد حج اوصحيح است ومى بايست يك گوسفند قربانى كند.
هـشـتـم : آنـكه فقط وقوف اضطرارى عرفات را درك نمايد,كه در اين صورت حجش باطل است وبدل به عمره مفرده مى شود.