تاريخچه پرورش قارچ خوراكي(قسمت اول)

از نظر تاريخچه پرورش قارچ در هاله اي از ابهام به سر برده. آزتكها از قارچها به عنوان مواد توهم زا در فالگيري استفاده ميكردند وقارچ را گوشت خدا مي ناميد ند. ولي بدون شك معلوم شده است كه قارچ شي-اي تا كه در ژاپن وقارچ برنج در چين تقريبآ از دو هزار سال قبل با ساده ترين روش والهام از طبيعت بر روي چوب درختان كشت ميشده است و تكنولوژي روش كاشت اين قارچها جزو هنرهاي خيلي قديمي و محرمانه اين سرزمينها بوده است. فقط تاريخ مشخص در پرورش قارچ دكمه اي بدست آمده است كه طبق آن كاشت اين قارچ در حدود 700 سال قبل از ميلاد در حومه پاريس بوسيله يك باغبان ناشناس فرانسوي صورت گرفت.كشت قارچ در گلخانه ها براي اولين بار در حدود سال 1754 در سوئد ابداع شد و سپس به انگلستان و ساير نقاط اروپا گسترش يافت. در سال 1910 در ايالات متحده آمريكا سالنهاي استاندارد پرورش قارچ ساخته شد.توسعه تجربه تكنولوژي از يك سو و ياري جستن از دانشمندان از سوي ديگر زمينه بوجود آمدن ايزوله هاي خالص در نهايت تهيه بذرخالص- امكان توليد صنعتي قارچ را در سطح وسيع فراهم آورد. و در انستيتو پاستور فرانسه روشهاي علمي كشت و جوانه زدن اسپور و توليد آسان در شرايط تبديل ابداع نمودند و تا سال 1905 به صورت يك راز در اختيار انستيتو پاستور باقي ماند.سيند ن: در سال 1932 تهيه بذر قارچ روي غلات را ابداع كرد و سبب تحويل انقلاب صنعتي در تهيه كمپوست مصنوعي براي صنعت پرورش قارچهاي خوراكي را بوجود آورد.در طي بيست سال گذشته به دليل ماشيني شدن تكنولوژي پرورش قارچ و انجام تحقيقات بنيادي بسياري از مسائل و مشكلات تئليد صنعتي حل شده و مسائل علمي مختلف مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است تا حداكثر توليد محصول در واحد سطح به دست آيد.نكته جالب: پرورش قارچ تروفل بر روي نهالهاي جان درخت بلوط صورت ميگيرد. كه اين بستر كاشت درخت بلوط را قبل از كاشت با قارچ تروفل آلوده كرده و سپس به مدت 2تا 3سال در گلخانه به طور موقت كشت ميشوند.
پروتيين:
ميزان پروتيين قارچهاي خوراكي از حداقل 8/1 تا 9/5 درصد وزن تر قارچ گزارش شده است. بهترين عوامل موثر در ميزان پروتيين قارچ عبارتند از:گونه فسوار قارچ- شرايط زراعي اندام مورد آزمايش مرحله رشدي قارچ ميزان آب موجود در بافت چرخه بار دهي و فاصله زماني بين زمان برداشت و زمان اندازه گيري پروتيين در مقايسه با ساير غذا ها، پروتيين قارچ تازه در حدود 2 برابر پروتيين اغلب سبزيجات( به استثنا نخود سبز و كلم) و حبوبات(نخود لوبيا عدس) است.
اما قارچ خوراكي از لحاظ پروتيين نسبت به منابع پروتييني استاندارد مانند گوشت(14-20 درصد) ماهي (20-15 درصد) تخم مرغ(13درصد) پنير(25درصد) در درجه دوم اهميت قرار دارند.
قابليت هضم پروتيين قارچ خوراكي عامل بسيار مهم در تعيين ارزش غذايي آن ميباشد. در حدود 71% تا 90% پروتيين قارچ قابل هضم است كه اين مقدار تا حدودي كمتر از ميزان هضم پروتيين گوشت (99%) است.
اهميت قارچ در رژيم غذايي:
پس از جنگ جهني دوم ميزان كل توليد قارچ خوراكي در سطح جهان افزايش يافته است. در سال 1986 ميزان كل توليد جهاني 000/182/2 تن گزارش شده است. كشورهاي اصلي توليد كننده در جهان عبارتند از چين- فرانسه- هلند- ايتاليا- ژاپن- انگلستان- آمريكا. كشور آلمان با مصرف سرانه 5/2 كيلوگرم در سال بالاترين مصرف سرانه جهان را دارا ميباشد.
قارچهاي خوراكي صدفي:كشت و پرورش قارچهاي خوراكي صدفي بسيار ارزان و كم هزينه است.انتخاب و پرورش اين قارچ در صنايع توليد غذايي براي كشاورزان با درآمدهاي محدود ميتواند منبع درآمدي مناسب باشد.گونه هاي پلوروتوس از جمله قارچهاي خوراكي ميباشند كه در مناطق گرمسيري از رشد مطلوبي برخوردارند و و داراي قدرت توليد بالا و كيفيت مناسب در شرايط حرارتي بالا ميباشند. بسياري از گونه هاي پلوروتوس بر روي چوبهاي پوسيده يا در حال پوسيدن و نيز در سطح تمام چوبهاي سخت و بقاياي چوبي از خاك اره و ضايعات كاغذ ساقه هاي سبز موز- برگ نخل و بسياري از مواد ليگنو سلولزي ديگر رشد ميكنند. كشت پلوروتوس در كشورهاي جنوب شرقي آسيا- اروپا-آمريكا بسيار رايج است و در طول فصول رشد ميتوان از آنها برداشت كرد. از نظر تغذيه و رفع گرسنگي و نيز احياي اقتصاد كشاورزي در كشورهاي در حال توسعه پرورش گونه هاي پلوروتوس نسبت به ساير قارچهاي خوراكي از اهميت و امتياز بالايي برخوردار است . قارچهاي صدفي حاوي پروتئينهاي اصلي و ضروري بوده كه بر اساس وزن خشك قارچ مقدار آن برابر۱۵-۳۵ درصد از منابع علمي گزارش شده است اين قارچها داراي اسيد آمينه آزاد نيز ميباشند.اين قارچها سرشار از ويتامينهاي مفيد از جمله ويتامين سي - بي - فياسين ميباشند. تفاوتهاي موجود در گونه هاي قارچ صدفي از نظر ميزان مواد غذايي به چند عامل بستگي دارد:
مقدار پروتئين قارچ تحت تاثير نوعي ماده مصرفي در بستر تفاوت ميزان تركيب مواد غذايي و عملكرد قارچهاي گونه پلوروتوس بسيار محرز است.قارچهاي صدفي به رنگهاي سفيد آب- خاكستري قهوه اي- رنگارنگ- طلايي و صورتي ديده ميشود.از نظر توليد محصول قارچهاي صدفي محصولات با ارزشي ميباشند كه به دنبال تكامل حوضه قارچ از كمپوست مصرف شده آن به عنوان غذا براي نشخوار كنند گان پرورش حلپور استفاده ميشود.توده كاه كه به عنوان يك منبع غذايي براي پرورش قارچ صدفي استفتده ميشود بعد از برداشت محصول كمپوست مصرف شده آن تركيب مناسبي براي تهيه كود برگ- كوابيلوژن و خاكهاي جديد ميباشد. قارچهاي صدفي با توليد مواد ضد نماتد به سالم سازي محيط كمك ميكند.