نگاهي درون ديني به مسئله برنامه ريزي مديريتي(قسمت اول)

ماهيت برنامه ريزي: برنامه ريزي )planning-programming( که به دو بخش برنامه اي درازمدت )strategicplaning( و ميان مدت )programming-medium( تقسيم مي شود، از مهمترين ابزار و ارکان مديريت و جزء ضرورت هاي مسير رشد آدمي است و فرد و سازمان براي رسيدن به اهداف خويش به برنامه ريزي دقيق نيازمندند، خصوصا با توجه به عدم اطمينان ناشي از تغييرات محيطي، ضرورت برنامه ريزي را بيشتر نشان مي دهد. واژه برنامه در اصطلاح برنامه ريزي به معناي راه و روشي است که از نظر زماني به آينده متکي باشد و براي برنامه ريزي نيز تعاريف متعددي ارائه شده است:
الف) تدوين و تعيين فعاليت هايي که بايد در محدوده راهها و در چارچوب روشهاي مشخص شده انجام پذيرد.
ب) انتخاب راه و روشي مناسب براي بهتر رسيدن به هدف.(1)
ج) تعيين هدف، يافتن و ساختن راه و وصول به آن.
د) تصميم گيري در انتخاب کارهايي که بايد انجام گيرند.
هـ) تجسم و طراحي وضعيت مطلوب در آينده و يافتن و ساختن راهها و وسايل رسيدن به آن.
و) طراحي عملياتي که شي يا موضوعي را بر مبناي شيوه اي که از پيش تعريف شده است، تغيير بدهد.(2)
ي) نقشه کشيدن براي آينده. در اين تعريف نقشه کشيدن جدا از هدف نيست، بلکه هدف جزئي از برنامه است.(3)
برنامه ريزي در يک تعريف کلي عبارت است از تلاش ذهني قبل از فعاليت فيزيکي براي رسيدن به اهداف سازماني.
2- محاسن و فوايد برنامه ريزي: برنامه ريزي از اهميت والايي برخوردار است؛ حتي جابه جا کردن و اداره صوري و مادي يک منزل هم به برنامه ريزي نيازمند است، چه رسد به سازمان هاي عريض و طويل. اگر بخواهيم ارکان مديريت را در محورهاي برنامه ريزي،سازماندهي، کنترل، هدايت و سرپرستي يا رهبري، تصميم گيري، بسيج منابع و امکانات وغير اينها شناسايي کنيم، برنامه ريزي شالوده مديريت را تشکيل مي دهد و در راس هرم آن جاي دارد؛ زيرا تا زماني که برنامه ريزي تحقق نيابد، تصميم گيري، سازماندهي، هدايت، کنترل و ساير ارکان مديريت جايگاه خود را نمي يابند. عقل و تجربه ديني نکات ذيل را به عنوان فوايد و ثمره هاي برنامه ريزي مي شمارند:
الف) نظم و انسجام بخشيدن به فعاليت ها؛
ب) موثرترين عامل پيشرفت در مديريت هاي پيچيده؛
ج) برنامه ريزي، تحقق بخشيدن به اهداف سازمان؛
د) انتخاب برنامه مناسب؛
ه) درمان کسالت و افزايش روحيه کارکنان.